Pennod 2

Yr Ysbryd Glân yn dod ar y Pentecost

¹ Ar ddiwrnod dathlu Gŵyl y Pentecost roedd pawb gyda'i gilydd eto. ² Ac yn sydyn dyma nhw'n clywed sŵn o'r awyr, fel gwynt cryf yn chwythu drwy'r ystafell lle roedden nhw'n cyfarfod. ³ Ac wedyn roedd fel petai rhywbeth tebyg i fflamau tân yn dod i lawr ac yn gorffwys ar ben pob un ohonyn nhw. ⁴ Dyma pawb oedd yno yn cael eu llenwi â'r Ysbryd Glân ac yn dechrau siarad mewn ieithoedd eraill. Yr Ysbryd oedd yn eu galluogi nhw i wneud hynny. ⁵ Bryd hynny roedd Iddewon crefyddol o wahanol wledydd wedi dod i aros yn Jerwsalem. ⁶ Clywon nhw'r sŵn hefyd, ac roedd tyrfa fawr wedi casglu at ei gilydd i weld beth oedd yn digwydd. Roedden nhw wedi drysu, am fod pob un ohonyn nhw yn clywed ei iaith ei hun yn cael ei siarad. ⁷ Roedd y peth yn syfrdanol! “Onid o Galilea mae'r bobl yma'n dod?” medden nhw. ⁸ “Sut maen nhw'n gallu siarad ein hieithoedd ni?” ⁹ (Roedd Parthiaid yno, a Mediaid, Elamitiaid, pobl o Mesopotamia, Jwdea a Capadocia, Pontus ac Asia, ¹⁰ Phrygia, Pamffilia, yr Aifft, a'r rhan o Libia sydd wrth ymyl Cyrene; pobl oedd ar ymweliad o Rufain ¹¹ — rhai yn Iddewon ac eraill yn bobl oedd wedi troi at y grefydd Iddewig — a hefyd Cretiaid ac Arabiaid) “Maen nhw'n siarad ein hieithoedd ni, ac yn dweud am y pethau rhyfeddol mae Duw wedi eu gwneud!” ¹² Dyna lle roedden nhw yn sefyll yn syn, heb ddim clem beth oedd yn digwydd. “Beth sy'n mynd ymlaen?” medden nhw. ¹³ Ond roedd rhai yno'n gwatwar a dweud, “Maen nhw wedi meddwi!”

Pedr yn annerch y dyrfa

¹⁴ Dyma Pedr yn codi ar ei draed i annerch y dyrfa, a'r unarddeg arall wrth ei ymyl: “Arweinwyr, bobl Jwdea, a phawb arall sy'n aros yma yn Jerwsalem, gwrandwch yn ofalus — gwna i esbonio i chi beth sy'n digwydd. ¹⁵ Dydy'r bobl yma ddim wedi meddwi, fel mae rhai ohonoch chi'n dweud. Mae'n rhy gynnar i hynny! Naw o'r gloch y bore ydy hi! ¹⁶ “Na, beth sy'n digwydd ydy beth soniodd y proffwyd Joel amdano:

¹⁷ ‘Mae Duw yn dweud: Yn y cyfnod olaf

Bydda i'n tywallt fy ysbryd ar y bobl i gyd.

Bydd eich meibion a'ch merched yn proffwydo,

bydd dynion ifanc yn cael gweledigaethau,

a dynion hŷn yn cael breuddwydion.

¹⁸ Bryd hynny bydda i'n

tywallt fy Ysbryd ar fy ngweision i gyd,

yn ddynion a merched,

a byddan nhw'n proffwydo.

¹⁹ Bydd pethau rhyfeddol yn digwydd yn yr awyr

ac arwyddion gwyrthiol yn digwydd ar y ddaear —

gwaed a thân a mwg yn lledu ym mhobman.

²⁰ Bydd yr haul yn troi'n dywyll

a'r lleuad yn mynd yn goch fel gwaed

cyn i'r diwrnod mawr, rhyfeddol yna ddod,

sef, Dydd yr Arglwydd.

²¹ Bydd pawb sy'n galw ar enw'r Arglwydd

yn cael eu hachub.’ ^Croes

²² “Bobl Israel, gwrandwch beth dw i'n ei ddweud: Dangosodd Duw i chi ei fod gyda Iesu o Nasareth — dych chi'n gwybod hynny'n iawn, am fod Duw wedi gwneud gwyrthiau rhyfeddol trwyddo, a phethau eraill oedd yn dangos pwy oedd e. ²³ Roedd Duw'n gwybod ac wedi trefnu ymlaen llaw beth fyddai'n digwydd iddo. Dyma chi, gyda help y Rhufeiniaid annuwiol yn ei ladd drwy ei hoelio a'i hongian ar groes. ²⁴ Ond dyma Duw yn ei godi yn ôl yn fyw a'i ollwng yn rhydd o grafangau marwolaeth. Roedd yn amhosib i farwolaeth ddal gafael ynddo! ²⁵ Dyna'n union ddwedodd y Brenin Dafydd:

‘Gwelais fod yr Arglwydd gyda mi bob amser.

Am ei fod yn sefyll wrth fy ochr i

fydd dim yn fy ysgwyd i.

²⁶ Felly mae nghalon i'n llawen

a'm tafod yn gorfoleddu;

mae fy nghorff yn byw mewn gobaith,

²⁷ am na fyddi di'n fy ngadael i gyda'r meirw, ^Ref

gadael i'r un sydd wedi cysegru ei hun i ti bydru yn y bedd.

²⁸ Rwyt wedi dangos y ffordd i fywyd i mi;

bydd bod gyda thi yn fy llenwi â llawenydd.’ ^Croes

²⁹ “Frodyr a chwiorydd, mae'n amlwg bod y Brenin Dafydd ddim yn sôn amdano'i hun. Buodd farw a chafodd ei gladdu ganrifoedd yn ôl, ac mae ei fedd yn dal gyda ni heddiw. ³⁰ Ond roedd Dafydd yn broffwyd, ac yn gwybod fod Duw wedi addo y byddai un o'i ddisgynyddion yn eistedd ar ei orsedd, sef y Meseia. ^{Croes 31} Roedd yn sôn am rywbeth fyddai'n digwydd yn y dyfodol. Sôn am y Meseia'n dod yn ôl yn fyw roedd Dafydd pan ddwedodd na chafodd ei adael gyda'r meirw ac na fyddai ei gorff y pydru'n y bedd! ^{Croes 32} A dyna ddigwyddodd! — mae Duw wedi codi Iesu yn ôl yn fyw, a dyn ni'n lygad-dystion i'r ffaith! ³³ Bellach mae'n eistedd yn y sedd anrhydedd ar ochr dde Duw. Rhoddodd y Tad yr Ysbryd Glân oedd wedi ei addo iddo, er mwyn iddo ei dywallt arnon ni. Dyna dych chi wedi ei weld a'i glywed yn digwydd yma heddiw. ³⁴ “Meddyliwch am y peth! — chafodd y Brenin Dafydd mo'i godi i fyny i'r nefoedd, ac eto dwedodd hyn:

“Dwedodd yr Arglwydd wrth fy Arglwydd:

‘Eistedd yma yn y sedd anrhydedd ^Ref

³⁵ nes i mi wneud i dy elynion blygu

fel stôl i ti orffwys dy draed arni’” ^Croes

³⁶ “Felly dw i am i Israel gyfan ddeall hyn: Mae Duw wedi gwneud yr Iesu wnaethoch chi ei groeshoelio yn Arglwydd, a Meseia.” ³⁷ Roedd pobl wedi eu hysgwyd i'r byw gan beth ddwedodd Pedr, a dyma nhw'n gofyn iddo ac i'r apostolion eraill, “Frodyr, beth ddylen ni wneud?” ³⁸ Dyma Pedr yn ateb, “Rhaid i chi droi cefn ar eich pechod, a chael eich bedyddio fel arwydd eich bod yn perthyn i Iesu y Meseia a bod Duw yn maddau eich pechodau chi. Wedyn byddwch chi'n derbyn yr Ysbryd Glân yn rhodd gan Dduw. ³⁹ Mae Duw wedi addo hyn i chi ac i'ch disgynyddion, ac i bobl sy'n byw yn bell i ffwrdd — pawb fydd yr Arglwydd ein Duw yn eu galw ato'i hun.” ⁴⁰ Aeth Pedr yn ei flaen i ddweud llawer iawn mwy wrthyn nhw. Roedd yn eu rhybuddio nhw ac yn apelio'n daer, “Achubwch eich hunain o afael y gymdeithas droëdig yma!” ⁴¹ Dyma'r rhai wnaeth gredu beth oedd Pedr yn ei ddweud yn cael eu bedyddio — tua tair mil ohonyn nhw y diwrnod hwnnw!

Y berthynas glos oedd rhwng y rhai oedd yn credu

⁴² Roedden nhw'n dal ati o ddifri. Yn dilyn beth oedd yr apostolion yn ei ddysgu, yn rhannu popeth, yn bwyta a dathlu Swper yr Arglwydd ac yn gweddïo gyda'i gilydd. ⁴³ Roedd rhyw ymdeimlad o ryfeddod dwfn yn eu plith nhw. Roedd yr apostolion yn gwneud gwyrthiau rhyfeddol oedd yn dangos fod Duw gyda nhw. ⁴⁴ Roedd pawb oedd yn credu yn teimlo eu bod nhw'n un teulu, ac yn rhannu popeth gyda'i gilydd. ⁴⁵ Roedden nhw'n gwerthu eu heiddo er mwyn gallu helpu pwy bynnag oedd mewn angen. ⁴⁶ Roedden nhw'n dal ati i gyfarfod bob dydd yng nghwrt y deml, ac yn bwyta a dathlu Swper yr Arglwydd yn nhai eu gilydd. ⁴⁷ Roedden nhw'n moli Duw, ac roedd agwedd pobl tuag atyn nhw yn bositif iawn. Roedd mwy a mwy o bobl yn ymuno a nhw, ac yn cael eu hachub gan Dduw, bob dydd.