Roedd Eseia yn proffwydo o tua 740 i 700 C.C. Roedd yn amlwg yn dod o deulu dylanwadol, gan ei fod yn mynd yn ôl ac ymlaen i balas y brenin yn Jerwsalem. Cafodd ei alw gan Dduw i fod yn broffwyd mewn gweledigaeth ryfeddol pan oedd yn y deml (Eseia 6). Roedd yn cyhoeddi barn Duw ar Jerwsalem a Jwda am eu pechod, a daeth ei broffwydoliaethau yn wir ganrif yn ddiweddarach pan wnaeth byddin Babilon goncro’r wlad a dinistrio Jerwsalem. Ond mae yma hefyd broffwydoliaethau rhyfeddol o obaith. Mae rhai pobl yn galw Eseia “y bumed efengyl” gan fod rhai adrannau o’r broffwydoliaeth yn amlwg wedi eu cyflawni yng ngenedigaeth, bywyd a marwolaeth Iesu saith canrif yn ddiweddarach. Mae rhan olaf y llyfr yn broffwydoliaethau am Dduw yn adfer Israel, yn achub ei bobl, ac yn sefydlu teyrnas dragwyddol.
ESEIA 35
Ysblander Duw yn dod i'r golwg
1 Bydd yr anialwch a'r tir sych yn llawen,
bydd y diffeithwch yn dathlu ac yn blodeuo –
yn blodeuo'n sydyn fel saffrwn.
2 Bydd yn dathlu'n llawen ac yn gweiddi;
bydd ysblander Libanus yn cael ei roi iddi,
a harddwch Carmel a Saron.
Byddan nhw'n gweld ysblander yr
ARGLWYDD,a harddwch ein Duw ni.
a gwnewch y gliniau gwan yn gadarn.
“Byddwch yn ddewr, peidiwch bod ag ofn.
Edrychwch ar eich Duw – mae e'n dod i ddial ar eich gelynion!
Y tâl dwyfol!
Ydy, mae e'i hun yn dod i'ch achub chi!”
5 Bydd llygaid pobl ddall yn cael eu hagor,
a chlustiau pobl fyddar hefyd.
6 Bydd y cloff yn neidio fel hydd,
a'r mud yn gweiddi'n llawen!
Achos bydd dŵr yn tasgu yn yr anialwch,
ac afonydd yn llifo yn y diffeithwch.
7 Bydd y tywod poeth yn troi'n bwll dŵr,
a'r tir sych yn ffynhonnau'n ffrydio.
Bydd y fan lle roedd siacaliaid yn gorweddian
yn troi'n gorsydd o frwyn.
8 Bydd priffordd, ie, ffordd yno
sy'n cael ei galw, ‛Y Ffordd Sanctaidd‛.
Fydd neb sy'n aflan yn cael teithio arni –
mae ar gyfer y rhai sy'n cerdded y Ffordd.
Fydd ffyliaid ddim yn crwydro ar ei hyd.
a fydd anifail gwyllt ddim yn dod yn agos ati –
fydd dim i'w gael yno.
Ond bydd y rhai sydd wedi'u rhyddhau
yn cerdded ar ei hyd.
ARGLWYDD yn rhyddyn dod yn ôl i Seion yn bloeddio canu!
Bydd y llawenydd sy'n para am byth
yn goron ar eu pennau!
Byddan nhw'n cael eu gwefreiddio gan hwyl a gorfoledd,
am fod galar a griddfan wedi dianc i ffwrdd.